Być tolerancyjnym to akceptować inność, nie dziwić się jej, nie krytykować, bo to, że ktoś jest inny, nie znaczy, że jest od nas gorszy. Tolerancja polega na przyznawaniu drugiemu człowiekowi prawa do zachowań zgodnych z jego przekonaniami, nawet gdy nam się one nie podobają. Tolerancyjny jest ten, kto potrafi szanować odmienne od własnych wierzenia, upodobania, zwyczaje. Człowiek tolerancyjny pozbawiony jest uprzedzeń. Codzienność niesie ze sobą wiele przejawów nietolerancji. Dyskryminujemy innych z powodu innych poglądów, innych obyczajów, koloru skóry, pochodzenia, wyznania. Konsekwencją nietolerancji jest wrogość, przemoc, terror, niesprawiedliwość. Ludzie zamiast łączyć się, oddalają się od siebie. Samo powstrzymywanie się od dyskryminacji nie oznacza jeszcze tolerancji. W uczeniu tolerancji warto dołożyć starań, wszak „czym skorupka za młodu nasiąknie…”. Dziecko wychowywane w duchu tolerancji ma szanse ponieść ją w swe dorosłe życie. Tolerancja jest podstawą harmonijnego życia społecznego, a jej brak główną przyczyną większości konfliktów. Na szczęście dzieci rodzą się bez przekonań i poglądów, a więc i bez uprzedzeń. Niestety to one ponoszą winę za wpojenie im negatywnego nastawienia do ludzi innej rasy, kultury czy wyznania. Najlepszym dowodem są dzieci wychowujące się w środowisku mieszanym, czyli takim, które stwarza okazję do kontaktów z osobami niepełnosprawnymi czy przedstawicielami różnych narodowości. Jeśli umożliwimy własnym pociechom zróżnicowane kontakty z ludźmi, którzy wyglądają, mówią i myślą inaczej niż my wychowamy człowieka otwartego i tolerancyjnego. Przedszkole ma m. in. za zadanie wprowadzić dziecko w świat dotąd dla niego obcy. Uczy go tego, że istnieją inne dzieci i ich potrzeby. To proces socjalizacji. Dziecko nabywa wiele innych umiejętności i wiadomości o otaczającym go świecie bliższych i dalszych znajomych. Nabywa umiejętności funkcjonowania w grupie rówieśniczej, kształtuje swoją osobowość, próbuje zrozumieć i akceptować uczucia innych. W przedszkolach już od wczesnego dzieciństwa uczy się dzieci wzajemnej życzliwości, tolerancji i zrozumienia. Stwarza się korzystne sytuacje, które wspierają umiejętności zgodnego współżycia i współdziałania dając tym samym szansę wychowania młodego pokolenia, które będzie w przyszłości akceptowało i rozumiało ludzi jakkolwiek się od nich różniących. Przedszkole uczy tolerancji, wyrozumiałości, solidarności, poszanowania godności każdego człowieka i szacunku dla innych od najwcześniejszych lat swego życia. Uzewnętrzniania wartości i normy społeczne, które mu pokazuje rodzina i inne grupy społeczne. Nawiązywane relacje w grupie rówieśniczej motywują dziecko do akceptowania własnych ograniczeń, uczą zaufania do siebie i świata, rozwijają samodzielność. Dziecko zdobywa doświadczenie społeczne z bezpośredniego obcowania z innymi dziećmi. Spontanicznie przyjmowane role uczą opieki, niesienia pomocy.. W ten sposób kształtuje się postawa „otwarcia” na drugiego człowieka i jego potrzeby. Dzieci uczą się tolerancji i prawdziwej akceptacji odmienności.
Od najwcześniejszych lat ucz dziecko tolerancji.
- Zachęcaj je do kontaktów z różnymi dziećmi. Rozmawiaj o tych różnicach. Zachęcaj do przyjaźni, przekonując, że przyjaźni nie przeszkadza inność. Można mieć wspaniałego przyjaciela o odmiennym kolorze skóry czy poruszającego się inaczej, bo np. na inwalidzkim wózku.
- Jak najczęściej podkreślaj, że kochasz swoje dziecko takim, jakie jest i niezależnie od tego, co robi i jak się zachowuje. Dzieci zasługują na miłość nie tylko wtedy, gdy spełniają rodzicielskie oczekiwania, ale i wtedy gdy psocą, kłócą się i rozrabiają.
- Zawsze dokładnie słuchaj swojej pociechy. Bardzo ważne jest to wszystko, co ma do powiedzenia. W ten sposób pokażesz, że szanujesz je i nauczysz, by i ono słuchało innych. Nawet wtedy, gdy wypowiadane opinie są odmienne od twoich – warto je przecież poznać.
- Pamiętaj, że każdy przymus, presja i próba podporządkowania dziecka woli dorosłych nie służą nauce tolerancji. Dziecko uczy się podporządkowania, ale jeśli podporządkowuje się wbrew własnej woli, nie poznaje sytuacji wyboru, nie uczy się tolerancji.
- Nie lekceważ dziecięcych poglądów, nie ośmieszaj ich, nawet wtedy, gdy wydają się niedojrzałe i mało poważne. Ośmieszanie sprzyja utracie wiary we własne siły i uczy takich samych postaw wobec innych.
- Staraj się jak najwięcej rodzinnych decyzji podejmować z udziałem dziecka. Przyznaj mu prawo głosu i traktuj jego głos na równi ze zdaniem pozostałych członków rodziny. Taka postawa sprzyja tolerancyjnemu spojrzeniu na poglądy innych.
- Nie zapominaj, że jesteś wzorem zachowań dla swojego dziecka. Ono obserwuje cię w różnych sytuacjach, podziwia, krytykuje i jakże często naśladuje. Im więcej w tobie tolerancji, tym więcej będzie jej w przyszłości twojego dziecka.
- Dbaj o to, aby inni byli tolerancyjni wobec twojego dziecka. Jeśli w wychowaniu uczestniczy babcia, ciocia czy opiekunka, porozmawiaj z nimi o tolerancji i swoich wychowawczych wymaganiach. Bardzo ważne, by system wychowawczy wobec dziecka był spójny, metody podobne, a cele te same.
Mirella Salamon-Tyma