Z LOGOPEDIĄ NA TY
Rodzicu!
JAK POWSTAJĄ GŁOSKI?
W tworzeniu głosek biorą udział artykulatory, czyli narządy aparatu mowy
(jama nosowa, jama gardłowa, jama ustna, krtań i wiązadła głosowe,
podniebienie, zęby i wargi, język i języczek). Wśród głosek możemy
wyszczególnić:
● Głoski dźwięczne,które powstają, gdy wiązadła głosowe (struny głosowe)
zsuwają się a powietrze, które musi przedostać się przez krtań wprawia je
w drganie.
● Głoski bezdźwięczne – powstają, gdy struny głosowe są rozsunięte.
● Głoski ustne – przy ich realizacji powietrze wydostaje się tylko przez usta
(języczek blokuje przepływ powietrza do jamy nosowej).
● Głoski nosowe – przy ich realizacji powietrze wydostaje się przez usta i
nos
● Głoskowski twarde – powstają, gdy środek języka zachowuje się
neutralnie, czyli jego środkowa część nie unosi się ku podniebieniu.
● Głoski miękkie – powstają gdy środkowa część języka unosi się ku
podniebieniu
KŁOPOTLIWA GŁOSKA [r]
Głoska [r] jest fizjologicznie najtrudniejszą do wymówienia głoską dla dziecka.
Wymaga ona dużej sprawności motorycznej języka, jego właściwego ułożenia i
odpowiedniego toru oddechowego. Jej poprawna realizacja powinna pojawić się
około 6 roku życia, o patologicznej realizacji tej głoski mówimy, gdy dziecko
ma 7 lat.
W logopedii nieprawidłową artykulację głoski [r] nazywa się ROTACYZMEM.
• Pararotacyzm, czyli zastępowanie głoski [r] innymi głoskami np.
[jowej/lowel] (rower).
• Rotacyzm właściwy, czyli deformacja głoski [r]. Najczęściej obserwuje się, że
głoska pozbawiona jest wibracji lub realizowana jest języczkowo.
• Mogirotacyzm, czyli opuszczanie głoski [r]. Głoska może być opuszczana np.
na początku lub na końcu wyrazu lub w grupie spółgłoskowej np. [yba] (ryba).
PODNIEBIENIE GOTYCKIE
Podniebienie gotyckie,bywa też jedną z przyczyn nieprawidłowej realizacji
głosek. Jest to wrodzona cecha, która jest uwarunkowana genetycznie.
Charakteryzuje się węższym i wyżej uniesionym podniebieniem twardym,
często współistniejącym ze zwężeniem szczęki. Termin ten nawiązuje do
wysokich i strzelistych sklepień, jakie można zaobserwować w gotyckiej
architekturze.
Podniebienie gotyckie zazwyczaj występuje jako cecha niezależna lub jedna z
objawów zespołu wad wrodzonych związanych z :
– krzywicą,
– dyzostozą żuchwowo-twarzową,
– zespołem Turnera,
– zespołem Aperta,
– zespołem Marfana.
Gdy dziecko ma problemy z karmieniem , połykaniem, żuciem i oddycha torem
ustnym konieczna jest wizyta u lekarza pediatry lub laryngologa. Ponadto
powinna odbyć się możliwie najszybciej konsultacja logopedyczna (dzieci z
podniebieniem gotyckim mają problemy z prawidłową wymową niektórych
głosek, np. r, l, cz, ż, dż i sz) .
LOGOPEDA może rozpocząć ćwiczenia, które:
-usprawniają ruchy języka,
-będą prowadzić do prawidłowego nawyku oddychania torem nosowym,
-wzmocnią mięśnie żucia i mięśnie warg.
W przypadku występowania wad zgryzu, konieczna jest wizyta u ortodonty.
Lekarz dobierze odpowiednią metodę leczenia, która będzie miała na celu
również poszerzenie wysklepionego podniebienia.Nie leczenie i zaniedbanie
może prowadzić do :
– pogłębienie lub wystąpienie wad zgryzu,
– większe ryzyko próchnicy,
– nieprawidłowa artykulacja głosek,
– stany zapalne jamy ustnej,
– obniżenie odporności i stany zapalne górnych dróg oddechowych,
– zmiana wyrazu twarzy (twarz adenoidalna).
Przygotowała
Marta Kapela
Na podstawie
https://www.facebook.com/drmamalogopeda
