Rodzicu!
Czy wiesz, 1 rok życia to : okres melodii, sygnału, apelu, prelingwalny, przedmowy, przygotowawczy, to faza przedjęzykowa. Podstawowa funkcja tego okresu to rozwój podstawowych funkcji psychicznych poprzez zbieranie wiedzy o świecie, dostrzeżenie potrzeby komunikacji i funkcji kodu językowego. Możemy w rozwoju mowy wyróżnić następujące okresy :
- Krzyk – od narodzin
- Wokalizacja, głużenie – od 6 tygodnia życia
- Gaworzenie – od 6 miesiąca życia
W pierwszym roku życia dziecko intensywnie rozwija słuch fonematyczny, mając 7,5 miesiąca dzieci zaczynają przejawiać umiejętność wyodrębniania słów z ciągu mowy. Dziecko od momentu narodzin ćwiczy tor głosowy i biologiczne możliwości artykulacyjne. Rozpoczyna się rozwój wokalizacji, która przejawia się przez :
- Krzyk
- Płacz
- Postękiwanie
- Czkawkę
- Sapanie
- Mlaskanie
- Piski
- Pochrząkiwanie
- Śmiech
- Pomrukiwanie
- Wibrowanie wargami (wokalizacja malinowa)
Przejawy te są często symptomami potrzeb fizjologicznych, emocjonalnych ale często są to przejawy aktywności dziecka w odpowiedzi na bodźce podawane z otoczenia.
Między 2 a 4miesiącem życia pojawia się głużenie. Dziecko wydaje wtedy z siebie dźwięki takie jak :
- o, a, y, e, u ( dźwięki samogłoskowe)
- k, g, ch ( dźwięki spółgłoskowe)
- r ( dwuwargowe i języczkowe)
- age, hmh, kne ( grupy spółgłoskowe)
Dziecko wydaje z siebie takie dźwięki w chwilach dobrego samopoczucia. Jest to odruch bezwarunkowy, któremu współtowarzyszą ruchy całego ciała.
Uwaga!!! Głużą także dzieci niesłyszące, głużenie zanika u nich ok 18 miesiąca życia nie przekształcając się w gaworzenie. Dzieci zaczynają gaworzyć już ok 6 miesiąca życia powtarzają wówczas dźwięki podobne do sylab. Sylaby początkowo mają strukturę otwartą np. ba, która potem przechodzi w zamkniętą i wówczas mamy np. bab, mam. A gdy pojawią się pierwsze zęby, dołączają się kolejne głoski f, w, t, d.
Uwaga!!! Pojawienie się głosek w okresie głużenia i gaworzenia nie jest jednoznaczne z tym, że dziecko będzie je prawidłowo wymawiało będąc starsze.
Na przełomie 1 i 2 roku życia gaworzenie przekształca się stopniowo w pierwsze wyrazy. W tym okresie dziecko potrafi powtarzać już proste wyrazy (echolalia) , ale nie używa ich jeszcze samodzielnie. Pierwsze wyrazy cechuje prosta struktura sylabowa, odnoszą się one do dobrze znanych dziecku osób, przedmiotów, czynności. Służą do wskazywania na przedmiot lub miejsce, wyrażaniu potrzeb i żądań, bądź sprzeciwu. Dzieci pierwsze wyrazy z reguły wzmacniają gestem i odpowiednią prozodią używając często onomatopei np. bum-bum (auto), pi-pi (ptaszek).
W drugim półroczu 1 roku życia dziecko przejawia zachowania, które sugerują nam rozwój rozumienia prostych komunikatów werbalnych. Na swoje imię reaguje już od 6/7 miesiąca życia, na proste polecenia i oznajmienia od 8 miesiąca życia.
Kończąc 1 rok życie dziecko mówi od 1-10 słów, a rozumie kilkanaście wyrazów i zwrotów językowych.
PODSUMUJMY!
Krzyk—Głużenie—Gaworzenie—Mowa
Przygotowała
Marta Kapela